Geçimlerini tezgah açarak sağlayan kadınların satış oranları, bölgeye erkeklerin girmesiyle düştü. Şu sıralar ikinci erkek pazarının devreye alınması riskiyle karşı karşıya kalan kadın esnaf, erkeklere tanınan kimlik kartının kendilerine verilerek, işlerinin garanti altına alınmasını talep ediyor.
Türkiye’nin ‘ilk gezici kadın semt pazarı’, 2013 yılında Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde kuruldu. Başka hiçbir geliri olmayan girişimciler, 7 yıldır sabahın 4’ünde hale gidip ürünlerini alarak, kendilerine ayrılan alanda satış yapıyorlar. 3 yıl önce pazarın haftanın bir günü erkek pazarcılara açılmasıyla satışları düşen kadın esnaf, şu sıralar ikinci erkek pazarının devreye alınmasıyla karşı karşıya. Kadınlar sürdürülebilir geçim için sözleşme değil, erkeklere tanınan kimlik kartının kendilerine de verilmesini istiyor.
GELİR KAPISI OLDU
Diyarbakır ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki kadınların iş gücüne katılımını artırmak misyonuyla faaliyetlerini yürüten Diyarbakır İş Kadınları Derneği (DİKAD), söz konusu pazarcı kadınların hayatta kalma mücadelesi “Terazi” isimli belgesel ile beyazperdeye taşındı. DİKAD’ın yapımcılığında, Cosmos Medya tarafından çekilen belgeselin yönetmeliğini Mehmet İsmail Çeçen ve Ramazan Akkuş gönüllü olarak üstlendi. Ekonomik olarak zor durumdaki kadınları hayata tutundurmak için geliştirilmesi gereken sürdürülebilir modellere örnek olabilecek bu girişimin ayakta kalma mücadelesi verdiğini belirten DİKAD Yönetim Kurulu Başkanı Reyhan Aktar; “Bağlar Belediyesi tarafından 250 kadınla kurulan pazar; şiddet mağduru, boşanmış, eşi çalışamayan, maddi durumu kötü olan onlarca mağdur kadının yer aldığı bir pazar. Bölge kadın pazarcılara verildiğinde konut yapılaşması yeni başlamıştı, zamanla yapılaşmalar tamamlandı ve ciddi bir nüfus artışı yaşandı” değerlendirmesinde bulundu.
BÖLGE DEĞERLENİNCE HAREKETE GEÇTİLER
- Bağlar’ın şu anda yaklaşık 400 bin kişilik nüfusu ile Diyarbakır’ın en büyük ilçesi konumunda olduğuna dikkati çeken Aktar, şu bilgileri paylaştı: “Bağcılar bölgesi 115 binin üzerinde nüfusu ile Bağlar’ın en kalabalık bölges
i. Kadın pazarcıların erkek pazarcılarla yaşadığı sıkıntıların temelinde de bölgenin bu kadar değerlenmesi yatıyor.”
KADINLARIN AYAKTA KALMASINI ENGELLER
Erkek pazarcıların buradan pay almak için çalışmalara başladığını ifade eden Aktar, “Birinci erkek pazarı 2017 yılında Bağlar Belediyesi’nin kararı ile Bağcılar bölgesinde kadın pazarcılar için belirlenen alana girdi ve bu durum kadın pazarcıları çok zor durumda bıraktı. Kadınların cirolarında önemli bir düşüş yaşandı” diye konuştu. Reyhan Aktar, ikinci erkek pazarının da bölgeye girmesi halinde hiçbir kadının pazarcılıkla ayakta kalamayacağını savundu.
- KİMLİK KARTI TALEP EDİYORLAR
- Reyhar Aktar, çalışmanın tüm illerde kadınlara destek olmak anlamında belediyelerin sahiplenmesi gereken bir proje olduğunu belirtti. Aktar, beklentilerinin bu bölgeye başka erkeklerin girmemesi ile beraber, erkek pazarının da eski yerine taşınması olduğuna dikkat çekti. Kadınların işlerini garanti altına almak istediğini ifade eden Aktar, şunları kaydetti: “Kadınlar yıllık sözleşme değil, tezgahlarında uzun yıllar satış yapabilmeleri için erkek pazarcıların sahip olduğu kimlik kartlarına sahip olmak istiyorlar.”
- BİRLİKTE YOL HARİTASI ÇİZDİK
- DİKAD’ın işlerine, ekmeklerine sahip çıkan kadınlara her zaman destek olacağının altını çizen Aktar, birlikte bir yol haritası oluşturduklarını anlattı. 2017 yılında Diyarbakır Bağlar Kadın Pazarcılar Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’ni kurmaları için kendilerine yol gösterdiklerini dile getiren Aktar, şunları söyledi: “Derneği kurduğumuzda pazarda ayakta kalan kadın pazarcı sayısı 80’e yakındı. Bugün itibariyle 150 kadın pazarcı olarak devam etmekteler. Ve her geçen gün sayıları artıyor.